Opleiding Spreekuur Ondersteuner Huisarts (SOH) - Utrecht

Al jaren leiden we Spreekuur Ondersteuners Huisarts op. Je wordt opgeleid zodat je veilig, verantwoord en zelfstandig patiënten kunt beoordelen en behandelen. De SOH-opleiding bestaat uit verschillende modules. De modules met bijhorende ingangsklachten zijn: 

Module KNO 

Het gezonde oor:
Door kennis over de anatomie en werking van het oor kun je een gezond oor onderscheiden van een afwijkend oor. Zo zijn een afwijkend trommelvlies, cerumen of een corpus alienum te herkennen. Als onderdeel van het lichamelijk onderzoek leer je om het oor te beoordelen bij bovenste luchtweginfecties zoals keelpijn of bijholteontsteking. 

Acute keelpijn
Ziektebeelden zoals faryngitis, faryngotonsillitis, peritonsillair infiltraat, peritonsillair abces, roodvonk, lymfadenitis colli en epiglottitis worden behandeld. Zo leer je onderscheid te maken tussen een ernstige en een milde keelinfectie. De milde keelinfectie kun je zelfstandig behandelen.

Epistaxis
Het stoppen van een neusbloeding en het in de toekomst voorkomen daarvan, wordt aangeleerd, evenals het inbrengen van een neustampon.
 

Acute rhinosinusitis
Het beoordelen en behandelen van patiënten met acute bijholteontsteking komt aan bod. Daarnaast leer je complicaties, zoals cellulitis orbita, herkennen.

Module Wonden

Traumatische wonden
Het beoordelen en behandelen van schaaf-, scheur-, snijwonden en skin tears wordt behandeld. Daarbij krijg je de benodigde kennis over wondinfecties.

Bijtwonden
Het beoordelen en behandelen van bijtwonden door mens en dier wordt behandeld. Daarbij krijg je de benodigde kennis over wondinfecties.
 

​​​Tand door de lip
Door kennis over tandavulsie, tandluxatie, corpus alienum en verdenking op een kaakfractuur kun je patiënten met een tand door de lip beoordelen en behandelen. 
 

Brandwonden 
Beoordeel een brandwond door eerstegraads, oppervlakkige of diepe tweedegraads en derdegraads brandwonden van elkaar te onderscheiden. Eerstegraads en oppervlakkige tweedegraads brandwonden leer je te behandelen. 

Module Bewegingsapparaat

Teenletsel II-V
Voor de beoordeling en behandeling van teenletsel II-V leer je om onderscheid te maken tussen een teendistorsie, teenfractuur, teenluxatie en verdenking op een fractuur van de middenvoetsbeentjes. 

Subunguaal hematoom 
Aan bod komen de beoordeling en behandeling van een subunguaal hematoom en hoe dit te onderscheiden van een subunguaal melanoom. Daarnaast wordt de uitvoering van een nagelboring bij een bloeduitstorting onder de nagel aangeleerd.

Inversietrauma enkel
Door kennis over enkelbandletsel, enkeldistorsie en (verdenking) enkelfractuur leer je hierin onderscheid te maken bij een inversietrauma van de enkel. Behandelingen voor mild enkelbandletsel worden aangeleerd. 

Module Kleine kwalen 

Acute urticaria
De herkenning en behandeling van acute urticaria wordt behandeld. Daarbij leer je om onderscheid te maken met een anafylactische reactie. 
 

Insectenbeten
De beoordeling en behandeling van verschillende insectenbeten wordt behandeld en wanneer er kans bestaat op een allergische reactie of anafylaxie.
 

Tekenbeten
Aan bod komen tekenbeten inclusief de indicatie voor antibioticaprofylaxe en hoe teken veilig te verwijderen. Door kennis over de ziekte van Lyme en erythema migrans kun je deze herkennen en de juiste behandeling toepassen.
 

Cystitis
Door onderscheid te maken tussen verschillende patiëntgroepen kun je de juiste behandeling toepassen bij cystitis. Daarbij leer je een sepsis herkennen. 

Leerlijnen 

Tijdens de SOH opleiding maken we gebruik van leerlijnen. Deze leerlijnen komen terug bij het behandelen van de ingangsklachten. De leerlijnen zijn:

• Leerlijn ABCDE
• Leerlijn Vaardigheden
• Leerlijn Communiciatie met patiënten
• Leerlijn Registreren
• Leerlijn Overleg met de huisarts

Daarnaast wordt per klacht de achtergrond (epidemiologie, pathogenese, beloop en complicaties), anamnese, lichamelijk onderzoek, diagnose, beleid en behandeling doorlopen. Om dit goed te beheersen zijn er een SOH-map en een Digitale Leeromgeving (DLO) ontwikkeld waarin de theorie beschreven wordt.

Welke studiematerialen zitten er bij de opleiding?

Tijdens de opleiding maak je gebruik van de theoriemap (ook wel SOH-map) en de Digitale Leeromgeving (DLO).

De SOH-map 
De SOH-map is het uitgangspunt van de opleiding. Hierin staat alle (theoretische) informatie. Zoals:

• Competentieprofiel
• Studiewijzer
• Leerlijnen
• Theorie per ingangsklacht ingedeeld in bovenstaande modules.
• Vaardigheden en bijpassende beoordelingsformulieren
• SOEP-registratie ten voorbeeld per ingangsklacht
• Protocollen per ingangsklacht

De DLO: 
De DLO behandelt de theorie op een interactieve manier voor betere kennisopname. De DLO is een aanvulling op de lesdagen en op de SOH-map. Dit noemen we blended leren. De DLO maakt gebruik van: 

• Interactieve werkvormen zoals o.a. quizzen, stellingen en discussies met medestudenten
• Video’s van o.a. de vaardigheden
• Praktijkvoorbeelden en casussen
• Extra afbeeldingen en foto’s ter verduidelijking
• Tips en tricks voor het werken als SOH
• Extra weetjes 

Tijdens de SOH-opleiding wordt gebruikt gemaakt van een Competentieprofiel. In het competentieprofiel staat beschreven welke kennis en vaardigheden benodigd zijn voor de werkzaamheden als Spreekuur Ondersteuner Huisarts. Het competentieprofiel is gebaseerd op het CanMEDS-model. Dit model wordt wereldwijd gebruikt om competenties te beschrijven voor zorgprofessionals. Dit is een samenvatting van het SOH-competentieprofiel:

Vakinhoudelijk handelen
Als SOH verleen je zelfstandig geprotocolleerde zorg binnen de eerste lijn. 

Communiceren
Je communicatie bestaat uit drie onderdelen:

1. Je stemt je communicatie af op je patiënt
2. Je communiceert en/of registreert adequaat met behulp van SOEP
3. Je communiceert doelgericht naar je huisarts. 

Samenwerken
Vanuit je eigen professie werk je vanuit vertrouwen en rolduidelijkheid samen met alle disciplines binnen de organisatie. 

Professioneel handelen
Als SOH kom je professioneel over doordat je verantwoordelijkheid neemt, je grenzen kent en jezelf onderscheidt. Je positioneert je duidelijk als SOH. 

Leren en ontwikkelen
Je voelt je verantwoordelijk om bekwaam en bevoegd te blijven. Je blijft bevoegd door nascholingen en door je te hercertificeren. Bekwaam blijf je door nascholing, feedback, oefenen van vaardigheden en reflectie. 

Maatschappelijk handelen
Je draagt vanuit je zelfstandige en verantwoordelijke deskundigheid bij aan de doelmatigheid en toegankelijkheid van de eerstelijnszorg en patiënten met laag complexe zorg in het bijzonder. 

Dag 1 - theorie
Module 1 tot en met 3

• Voorbereiding: 10 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Opleidingsdag: 2x 3 uur onderwijs 

Dag 2 - theorie
Module 4 en 5

• Voorbereiding: 10 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Opleidingsdag: 2x 3 uur onderwijs 

Dag 3 - theorie-examen en peerassessment

• Voorbereiding: 10 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Opleidingsdag: 1 uur theorie-examen daarna 3 uur peer-assessment 

Het theorie-examen bestaat uit vijftig meerkeuzevragen waarvoor je één uur de tijd hebt. Voor deelnemers met dyslexie is er extra tijd. Na het theorie-examen ga je aan de slag met het peer-assessment. Eerst oefen je de vaardigheden op elkaar. Daarna laat je zien dat je deze beheerst. Als groep beoordeel je elkaar onder begeleiding van de docent.

Stage 

Stage in de praktijk: 6 tot 9 maanden 

Na het behalen van je theorie-examen en het peer-assessment lichamelijk onderzoek begint de stage. Op de werkplek ga je onder begeleiding van een huisarts, AIOS huisartsgeneeskunde, physician assistant of verpleegkundig specialist patiënten zien. Je mag stagelopen op je huidige werkplek of bij een andere huisartsenpraktijk of huisartsenpost. Tijdens de stage houd je een stagemap bij waarin je ingangsklachten af laat tekenen. 

Dag 4 - oefendag praktijkexamen

• Voorbereiding: 5 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Opleidingsdag: 3 uur onderwijs 

Dag 5 - praktijkexamen

• Voorbereiding: 5 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Opleidingsdag: 1 uur praktijkexamen 

Tijdens het praktijkexamen voer je twee consulten uit die getoetst worden op alle competenties. Een lotusacteur speelt de patiënt. Per casus krijg je 15 minuten voor het consult. Hierin doe je de anamnese, het lichamelijk onderzoek en het beleid. Daarna heb je nog 15 minuten voor het uitwerken van de SOEP-registratie. Voor het praktijkexamen meld je je los aan.  

Waarom is de SOH-opleiding een toevoeging? 

Er zijn drie belangrijke redenen:

1. Het is een uitbreiding van je werkzaamheden
   Je gaat zelfstandig veelvoorkomende klachten afhandelen. Dat geeft meer variatie, uitdaging, verdieping en autonomie in je werk. Hierdoor zul je meer gewaardeerd worden door je werkgever en collega’s. Oftewel: hogere arbeidstevredenheid! 
2. De huisarts krijgt meer tijd
   Als SOH kun je consulten overnemen van de huisarts. Hierdoor houdt de huisarts meer tijd over voor complexere problematiek. Vaak is dit de problematiek die de huisarts ook meer voldoening geeft. Win-win dus! 
3. Je genereert extra inkomsten
   Als SOH val je onder de eindverantwoordelijkheid van de huisarts. Dat betekent dat voor jouw consulten de gebruikelijke consulttarieven gerekend mogen worden. Zo verdien je je opleiding snel terug en levert jouw inzet inkomsten op voor de praktijk. 

Heeft de SOH-opleiding invloed op mijn salaris? 

De SOH is een doktersassistent met eigen taken en verantwoordelijkheden. Als SOH beoordeel je zelfstandig patiënten tijdens een eigen spreekuur. Hiervoor volgt de doktersassistent de opleiding Spreekuur Ondersteuner Huisarts. Hoewel dit een verzwaring is van je werk, is Spreekuur Ondersteuner Huisarts geen aparte functie. Het is een onderdeel van het bestaande functieprofiel van Doktersassistent B. Deze specialisatie en de opleiding worden benoemd in het bestaande functieprofiel B. 

Er is sinds september 2024 een nieuw functieprofiel Doktersassistent C in schaal 6 toegevoegd aan de Handleiding Functiewaardering Huisartsenzorg. SOH zijn betekent niet dat je Doktersassistent C bent of in schaal 6 wordt ingedeeld.  

Je kunt met je werkgever overleggen of je als SOH in functieprofiel Doktersassistent C in schaal 6 thuishoort. Als SOH voeg je extra waarde toe aan je werk. Je draagt extra verantwoordelijkheden en je ontlast je collega's. Dit zijn goede punten om jouw werkgever te overtuigen van jouw toegevoegde waarde. Daarnaast levert jouw werk als SOH extra inkomsten op. 

Hoelang duurt de opleiding?

De meeste deelnemers zijn gemiddeld een jaar bezig met het afronden van de SOH-opleiding. Dit is vanaf de eerste opleidingsdag tot het behalen van het praktijkexamen. 
 
Tijdens de SOH-opleiding volg je eerst twee theoretische lesdagen. Op de 3e lesdag doe je theorie-examen. Daarna ga je aan de slag met de stage. De stage duurt 6 tot 9 maanden. Op de 4e dag ga je oefenen voor het praktijkexamen. Op de 5e dag doe je praktijkexamen. Voor het praktijkexamen meld je je los aan.  

Hoeveel zelfstudie vraagt de SOH-opleiding?

Dat is per persoon verschillend. Houd rekening met: 

• Dag 1: 10 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Dag 2: 10 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Dag 3: 10 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Dag 4: 5 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map
• Dag 5: 5 uur zelfstudie in de digitale leeromgeving en SOH-map 

Wat is het slagingspercentage van de SOH-opleiding?

100%! Mits je niet op eigen initiatief stopt, slaagt iedere deelnemer. Soms komt er een herexamen aan te pas.

Hoeveel accreditatiepunten krijg je voor de SOH-opleiding?

Als je de opleiding hebt afgerond krijg je 29 accreditatiepunten. Voor het deelnemen aan het praktijkexamen krijg je 1 accreditatiepunt. In totaal kun je 30 accreditatiepunten halen.